Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΜΠΟΥΚΤΣΙΝ

Το οικο-κοινοτικό όραμα του Γουώρντ αναπτύχθηκε και εμβαθύνθηκε από τον Αμερικάνο Μπούκτσιν (γεννήθηκε το 1921), ένα σημαντικό σύγχρονο θεωρητικό της οικολογίας και έναν από τους πιο αυθεντικούς ελευθεριακούς στοχαστές του δεύτερου ημίσεως του 20 ου αιώνα. Από το 1962, χρονιά που δημοσίευσε το πρώτο οργανικό έργο του για το οικολογικό ζήτημα με τον τίτλο Το συνθετικό περιβάλλον μα ς, ο Μπούκτσιν μελέτησε με ιδιαίτερη προσοχή την περιβαλλοντική καταστροφή, αποδίδοντάς της εκείνη τη σπουδαιότητα που μόνο κατά τα επόμενα χρόνια αναγνωρίστηκε από την παγκόσμια κοινή γνώμη. Γι' αυτό, δεν είναι παράτολμο να υποστηρίξουμε ότι οι αρχικές απόψεις της κοινωνικής οικολογίας , του φιλοσοφικο-πολιτικού ρεύματος που θεμελιώθηκε από τον Μπούκτσιν αποτέλεσαν τις βάσεις πάνω στις οποίες δημιουργήθηκε, εν συνεχεία, το πράσινο κίνημα σε παγκόσμια κλίμακα.

Η ιδιαιτερότητα της κοινωνικής οικολογίας σε σχέση με τις σύγχρονες περιβαλλοντικές φιλοσοφίες έγκειται στο γεγονός ότι εντοπίζει την πρωταρχική αιτία της οικολογικής καταστροφής στην ιεραρχική δομή της κοινωνίας, ενώ αντιθέτως οι δεύτερες αποτελούν αντανάκλαση μιας «εργαλειακής ή τεχνικής ευαισθησίας, που θεωρεί τη φύση ένα απλό παθητικό περιβάλλον». «Στην πραγματικότητα, ο περιβαλλοντισμός περιορίζεται σε μια απλή περιβαλλοντική μηχανική» και θεωρεί επαρκή μια κατάλληλη κρατική και ρεφορμιστική πολιτική για την αποκατάσταση των ζημιών που προκαλεί στο περιβάλλον ο τεχνολογικός πολιτισμός. Για τον Μπούκτσιν, αντιθέτως, «κανένα από τα βασικά οικολογικά προβλήματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε σήμερα δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς μια βαθιά κοινωνική μεταβολή», από τη στιγμή που η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στη φύση εκπηγάζει από την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο: «ο καπιταλισμός δεν μπορεί να «πιεσθεί» να θέσει φρένο στην ανάπτυξή του, όπως ακριβώς δεν μπορούμε να «πείσουμε» ένα ανθρώπινο ον να σταματήσει να αναπνέει. Οι προσπάθειες να δημιουργηθεί ένας «πράσινος» ή «οικολογικός» καπιταλισμός είναι καταδικασμένες σε αποτυχία, εξαιτίας της ίδιας της φύσης του συστήματος, που είναι ένα σύστημα συνεχούς ανάπτυξης».

Για να δημιουργήσουμε μια οικολογική κοινωνία είναι συνεπώς απαραίτητο να θέσουμε τέλος στην κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο. Αυτή η λύση είναι δυνατή, από τη στιγμή που οι ανθρώπινοι θεσμοί που θεμελιώνονται στη σχέση προσταγής και υπακοής δεν είναι καθόλου φυσικοί ή αναγκαίοι: η ιστορική καταγωγή της κυριαρχίας πρέπει να αναχθεί στη νεολιθική εποχή, όταν η ανάδυση της ιεραρχίας διέβρωσε προοδευτικά τις αρχές της κοινοτικής συνεργασίας και της κοινωνικής ισότητας, που για αιώνες είχαν χαρακτηρίσει τις πρώτες ανθρώπινες κοινότητες, που ονομάζονται από τον Μπούκτσιν οργανικές κοινωνίες, ακριβώς επειδή είχαν δημιουργήσει μια σχέση αμοιβαιότητας, σεβασμού και συμβίωσης ανάμεσα στους ανθρώπους και ανάμεσα στον άνθρωπο και στη φύση.